|

O’zbek milliy kiyimlari tarixi


1

O’zbek milliy kiyimlari uzoq tarixga ega bo’lib, asrlar davomida shakllanib va rivojlanib kelgan. Bu kiyimlar nafaqat amaliy maqsadlarda, balki ma’naviy va madaniy ahamiyatga ham ega bo’lgan. O’zbek milliy kiyimlari mahalliy iqlim sharoitlariga moslashgan, shu bilan birga O’zbekistonning boy madaniy merosini aks ettirgan.

i.webp

O’zbek milliy kiyimlarining tarixi qadimgi davrlardan boshlanadi. Arxeologik topilmalar shuni ko’rsatadiki, O’rta Osiyo hududida yashovchi qadimgi xalqlar allaqachon murakkab to’qimachilik texnologiyalarini o’zlashtirgan va rang-barang kiyimlar kiyishgan. Masalan, Boysun rayonidagi Teshiktosh g’oridan topilgan neandertal odamning qoldiqlari yonida ibtidoiy ignalar va boshqa tikuvchilik jihozlari topilgan, bu esa ushbu hududda kiyim tikish madaniyati juda qadimdan mavjud bo’lganini ko’rsatadi.

O’rta asrlarda O’zbekiston hududida savdo yo’llarining rivojlanishi va turli madaniyatlarning o’zaro ta’siri natijasida kiyimlar yanada xilma-xil va nafis bo’la boshladi. Buyuk Ipak yo’li orqali kelgan ipak, jun va paxta matolar mahalliy hunarmandlar tomonidan qayta ishlandi va noyob kiyimlarga aylandi. Bu davrda nafaqat oddiy xalq, balki saroy ahli uchun ham hashamatli liboslar yaratila boshlandi.

XIX-XX asrlarga kelib, O’zbek milliy kiyimlari o’zining klassik ko’rinishiga ega bo’ldi. Bu davrda turli hududlarda o’ziga xos uslublar shakllandi. Masalan, Buxoro, Samarqand, Xorazm va Farg’ona vodiysida kiyimlarning o’ziga xos xususiyatlari paydo bo’ldi. Bu farqlar nafaqat bezaklarda, balki kiyimlarning bichimi va kiyish uslubida ham namoyon bo’ldi.

Sovet davrida an’anaviy kiyimlar ma’lum darajada o’zgardi. Bir tomondan, ularning amaliy jihatlari saqlanib qoldi, boshqa tomondan esa, zamonaviy elementlar kiritildi. Bu davrda milliy kiyimlar ko’proq bayramlarda va maxsus tadbirlarda kiyiladigan bo’lib qoldi.

Mustaqillik yillarida O’zbekistonda milliy qadriyatlarga, shu jumladan an’anaviy kiyimlarga bo’lgan qiziqish yana kuchaydi. Hozirgi kunda O’zbek milliy kiyimlari nafaqat tarixiy meros sifatida qadrlanyapti, balki zamonaviy moda va dizayn uchun ham ilhom manbai bo’lib xizmat qilmoqda.

QIYALI.UZ

Muvaffaqqiyatdan rohatlaning!