Hozirgi kunda O‘zbekiston kinolari va seriallari yoshlar ongiga, madaniyatiga va xulq-atvoriga sezilarli darajada ta’sir ko‘rsatmoqda. Bu ta’sir ijobiy ham, salbiy ham bo‘lishi mumkin. Keling, har ikkala tomonni ko‘rib chiqamiz.

Ijobiy ta’siri

1. O‘zbek mentaliteti va qadriyatlarini mustahkamlash – Ba’zi seriallar oilaviy qadriyatlar, ota-onaga hurmat, Vatanga sadoqat kabi muhim g‘oyalarni targ‘ib qiladi. Masalan, “Mendirman Jaloliddin” kabi tarixiy seriallar yoshlarni milliy o‘tmishimizga qiziqtiradi.
2. Hayotiy saboqlar berishi – Ko‘pgina dramalarda inson qilmishining oqibatlari yoritiladi, bu esa yoshlarni xulosa chiqarishga undaydi.
3. Ijodiy tafakkurni rivojlantirish – Yosh avlod kino orqali adabiyot, san’at va tarixga qiziqishni oshirishi mumkin.
4. Mahalliy kontentga talab oshishi – Yoshlar G‘arb yoki Sharq filmlaridan ko‘ra, o‘z mentalitetiga yaqin bo‘lgan filmlarni tomosha qilishga moyil bo‘lib bormoqda.

Salbiy ta’siri

1. Past saviyali seriallarning ko‘payishi – Ko‘pgina mahalliy seriallarda primitiv syujetlar, sun’iy dramatizatsiya va sifatsiz aktyorlik o‘yinlari kuzatiladi. Bu yoshlarning didini pasaytirishi mumkin.
2. Zo‘ravonlik va jinoyatchilik targ‘ibi – Ayrim filmlar va seriallar (masalan, jinoiy guruhlar hayoti haqidagi kinolar) yoshlarning ongida jinoyatchilikni normal holat sifatida qabul qilishga olib kelishi mumkin.
3. Diniy va ma’naviy qarashlarning buzilishi – Ba’zan seriallarda axloqiy mezonlar yetarlicha e’tiborga olinmaydi, bu esa yoshlarning madaniy qiyofasiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
4. Haqiqiy hayot bilan mos kelmaydigan obrazlar – Ko‘plab seriallarda boylik, shon-shuhrat, hashamatli hayot idealizatsiya qilinadi, bu esa yoshlar orasida noto‘g‘ri qadriyatlarning shakllanishiga olib kelishi mumkin.
5. Soxta romantika va oilaviy tushunchalarning buzilishi – Ayrim melodramalar va seriallar oilaviy hayotni noto‘g‘ri aks ettiradi, bu esa yoshlarning munosabatlar haqidagi qarashlariga salbiy ta’sir qiladi.

Hozirgi o‘zbek kinosi va seriallari yoshlar ongiga turli yo‘llar bilan ta’sir ko‘rsatmoqda. Agar sifatli, ma’rifiy va milliy ruhga mos filmlar ko‘proq suratga olinsa, bu ijobiy ta’sir qiladi. Aks holda, madaniyatimiz va yoshlarning tarbiyasiga zarar yetkazuvchi omillar kuchayishi mumkin.

Eng katta muammo – sifat va g‘oya yetishmovchiligi. Tomoshabin tanlovi kengayib borayotgan hozirgi zamonda o‘zbek kinosi yoshlarning didi va dunyoqarashiga foydali bo‘lishi uchun jiddiy o‘zgarishlar talab etiladi.

📌 Ijobiy ta’sir ko‘rsatadigan kino va seriallar

1. “Mendirman Jaloliddin” (2021)

• 📌 Nima uchun ijobiy? Bu tarixiy serial yoshlar orasida milliy g‘urur va tarixga qiziqishni oshirdi. Jaloliddin Manguberdi obrazi qahramonlik, matonat va fidoyilik namunasi sifatida ko‘rsatildi.
• 🎯 Ta’siri: Vatanparvarlikni rivojlantiradi, yoshlarni tarix bilan qiziqtiradi.

2. “Ilhaq” (2019)

• 📌 Nima uchun ijobiy? Ota-onaga hurmat, oilaviy qadriyatlar va mehr-muhabbat haqida hikoya qiladi. Film tomoshabinlarni hayotning muhim jihatlari haqida o‘ylashga undaydi.
• 🎯 Ta’siri: O‘zbek mentalitetiga mos ijtimoiy muammolarni ochib beradi.

3. “Baron” (2016) va “Baron 2: Oxirgi qarz” (2023)

• 📌 Nima uchun ijobiy? Narkotik moddalar va jinoyatchilikning zararli oqibatlarini ko‘rsatadi.
• 🎯 Ta’siri: Yoshlarni yomon yo‘llardan qaytarishga harakat qiladi.

4. “Sadoqat” (2022)

• 📌 Nima uchun ijobiy? Oilaviy hayot, sadoqat va insoniy qadriyatlar haqida hikoya qiladi.
• 🎯 Ta’siri: Odamlarni sadoqatli bo‘lishga, oilaviy qadriyatlarga e’tibor qaratishga undaydi.

⚠️ Salbiy ta’sir ko‘rsatadigan kino va seriallar

1. “Shaytanat” (1999) va uning taqlidlari

• 📌 Nima uchun salbiy? Jinoyat olami haqida hikoya qiluvchi bu serial ko‘plab yoshlarni ta’sirida qoldirdi. Ko‘pgina yoshlar Zokirjon obrazidan o‘rnak olishga harakat qildi.
• ❌ Salbiy ta’siri: Jinoyatchilikni romantizatsiya qiladi, odamlarni zo‘ravonlikni normal deb qabul qilishga o‘rgatadi.

2. “Qora niyat” (2017) va shu turdagi melodramalar

• 📌 Nima uchun salbiy? Dramatik syujetlar orqali oilaviy munosabatlarni buzuvchi omillarni oshirib ko‘rsatadi.
• ❌ Salbiy ta’siri: Nohaq xiyonat va intrigalarga asoslangan hikoyalar yoshlar orasida ishonchsizlik va noto‘g‘ri qarashlarni shakllantiradi.

3. “Olov” (2023)

• 📌 Nima uchun salbiy? Jinoyatchilik, korrupsiya va qonundan tashqari ishlarga e’tibor qaratadi.
• ❌ Salbiy ta’siri: Yoshlarni “badboy” hayot tarziga qiziqtirib qo‘yishi mumkin.

4. “Mehribonlik” (2021) va boshqa ortiqcha melodramalar

• 📌 Nima uchun salbiy? Serial ko‘p hollarda ortiqcha dramatizatsiya, sun’iy muammolar va be’mani syujetlar bilan to‘ldirilgan.
• ❌ Salbiy ta’siri: Haqiqiy hayot bilan mos kelmaydigan sevgi va oilaviy munosabatlarni ko‘rsatib, yoshlarning tushunchalarini buzishi mumkin.